راهنمای سن‌به‌سن برای والدین نگران

(تقویم مداخله در گفتار و زبان کودک از نوزادی تا دبستان)

🔹 مقدمه: آیا زود اقدام کردن «زیادی حساس بودن» است؟

پاسخ کوتاه این است: نه، زود اقدام کردن یعنی آگاه بودن.
خیلی از والدین زمانی برای گفتاردرمانی مراجعه می‌کنند که کودکشان وارد مهد یا مدرسه شده و معلم می‌گوید:

«فرزندتان مشکل در تلفظ، گفتار یا جمله‌سازی دارد.»
در این زمان، پنجره طلایی رشد گفتار (بین ۱ تا ۴ سالگی) در حال بسته شدن است.

این مقاله به شما نشان می‌دهد در هر سن چه مهارت‌هایی از کودک انتظار داریم، چه زمانی باید نگران شوید، و بهترین زمان برای شروع گفتاردرمانی کی است.

📅 راهنمای سن‌به‌سن رشد گفتار و زبان کودک

🍼 ۰ تا ۱۲ ماه: «گوش دادن، نگاه کردن، صدا درآوردن»

🔹 انتظارات طبیعی:

• واکنش به صدا

• خندیدن، صداسازی، بازی با آواها (مثل «آغ»، «غا»)

• برگشتن به سمت صدا یا لبخند زدن به افراد آشنا

• گفتن کلماتی مثل «مامان»، «بابا» تا ۱۲ ماهگی

🔸 چه زمانی نگران شویم؟

• واکنش‌نداشتن به صدا

• عدم ارتباط چشمی

• عدم تولید آوا تا ۹ ماهگی

✅ در این سن، ارزیابی شنوایی و تحریک گفتار از طریق بازی و ارتباط چشمی توصیه می‌شود.

👶 ۱۲ تا ۲۴ ماه: «از آوا تا واژه»

🔹 انتظارات طبیعی:

• گفتن حداقل ۱۰ واژه در ۱۵ تا ۱۸ ماهگی

• استفاده از واژه‌ها برای درخواست (مثل «آب»، «بده»)

• دنبال‌کردن دستور ساده (مثل «بده مامان»)

• استفاده از تن صدا برای بیان احساس

🔸 چه زمانی نگران شویم؟

• نداشتن هیچ واژه‌ای تا ۱۵ ماهگی

• عدم توانایی در برقراری ارتباط با اشاره یا نگاه

• واکنش‌ندادن به نام خود

✅ اگر کودک تا ۱۸ ماهگی کمتر از ۱۰ واژه دارد، باید فوراً ارزیابی گفتار شود.

🧒 ۲ تا ۳ سال: «جمله‌سازی اولیه»

🔹 انتظارات طبیعی:

• داشتن حداقل ۵۰ واژه در ۲ سالگی

• جمله‌سازی دوکلمه‌ای (مثل «مامان بیا»، «بابا بده»)

• تقلید کلمات جدید

• درک پرسش‌های ساده (مثل «توپ کجاست؟»)

🔸 چه زمانی نگران شویم؟

• ناتوانی در ساخت جمله ساده

• کمتر از ۵۰ واژه

• عدم درک دستورات ساده

✅ این سن یکی از بهترین زمان‌ها برای شروع جلسات گفتاردرمانی است. درمان سریع‌تر و مؤثرتر پیش می‌رود.

🧑 ۳ تا ۴ سال: «از واژه تا ارتباط»

🔹 انتظارات طبیعی:

• استفاده از جملات ۳ تا ۴ کلمه‌ای

• فهم‌پذیری گفتار توسط غریبه‌ها

• توانایی در توصیف کارهای روزمره

• پاسخ به پرسش‌های «چه کسی؟ کجا؟ چی؟»

🔸 چه زمانی نگران شویم؟

• گفتار نامفهوم برای دیگران

• لکنت، تکرار یا کشیدن صداها

• عدم توانایی در بازگویی داستان کوتاه یا اتفاقات ساده

✅ درمان در این سن می‌تواند از تثبیت اشتباهات گفتاری در مدرسه جلوگیری کند.

🧒🏻 ۵ تا ۷ سال: «آغاز چالش‌های تحصیلی»

🔹 انتظارات طبیعی:

• گفتار روان و قابل‌فهم

• جمله‌سازی درست از نظر دستوری

• توانایی در توصیف، داستان‌گویی و مکالمه

• یادگیری صداها و حروف برای خواندن و نوشتن

🔸 چه زمانی نگران شویم؟

• اشتباهات تلفظی شدید (مثل گفتن «تات» به‌جای «کفش»)

• لکنت پایدار

• ضعف در نام‌بردن اشیاء یا کلمات ساده

• مشکلات شدید در خواندن و نوشتن در کلاس اول

✅ در این سن، درمان باید ترکیبی از گفتاردرمانی و مداخلات یادگیری باشد.

❗ چرا اقدام زودهنگام اهمیت دارد؟

💬 سؤالات رایج والدین:

۱. اگر کودک من فقط تلفظش مشکل دارد، باید درمان شود؟

بله. تلفظ نادرست اگر اصلاح نشود، وارد نوشتار و خواندن می‌شود.

۲. بچه‌ام جمله نمی‌سازه ولی همه‌چیز را می‌فهمه. لازمه بیارم؟

قطعاً بله. درک خوب کافی نیست. تولید زبان باید با سن هماهنگ باشد.

۳. گفتاردرمانی در ۲ سالگی هم امکان‌پذیره؟

بله. حتی بهتر است؛ این سن بهترین بازده درمان را دارد.

۴. با تمرین در خانه هم می‌شه بهترش کرد؟

بله، اما تمرین باید علمی، منظم و با راهنمایی گفتاردرمانگر باشد.

۵. اگر فقط در جمع حرف نمی‌زند، باز هم درمان نیاز دارد؟

احتمال «اضطراب اجتماعی» یا «موتیسم انتخابی» وجود دارد. بررسی لازم است.

👨‍⚕️ چرا کلینیک گفتار توان‌گستر گوهردشت کرج انتخاب درستی است؟

در این مرکز تخصصی، شما و فرزندتان مسیر درمان را با برنامه‌ای حرفه‌ای، علمی و متناسب با سن و نیاز کودک طی می‌کنید.

خدمات ما:

✅ ارزیابی کامل رشد گفتار با تست‌های استاندارد
✅ برنامه درمانی تخصصی توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان و متخصص روان‌شناسی عمومی، سیاوش عطایی
✅ آموزش والدین برای اجرای تمرین در خانه
✅ درمان بازی‌محور و کودک‌محور
✅ پکیج‌های حرفه‌ای مانند «از واژه تا گفتار»، «جهش سبز» و «دکتر لکنت»
✅ جلسات حضوری و آنلاین با گزارش پیشرفت

📍 آدرس: کرج، رجایی‌شهر، بلوار انقلاب
📞 تماس و واتساپ: ۰۹۱۲۱۶۲۳۴۶۳
🌐 وب‌سایت: www.digispeech.ir

✨ سخن پایانی: گفتار، سکوی پرتاب آینده است

هر کودک نیاز دارد که احساساتش را بیان کند، با همسالانش ارتباط برقرار کند و در مسیر یادگیری موفق باشد.
اگر منتظرید «بزرگ‌تر شود و خودش درست شود»، شاید دارید بهترین زمان طلایی مغز را از دست می‌دهید.

🟢 همین امروز اقدام کنید.
🟢 کودک شما لیاقت دارد که با صدای خودش بدرخشد.
ما در گفتار توان‌گستر، همراه او هستیم—از نخستین واژه تا روان‌ترین جمله.